11:31:00 π.μ.
Σήμερα βρισκόμαστε 130 χρόνια μετά στον καθαγιασμένο ναό και μοναστήρι του Αρκαδίου , καθαγιασμένο από τον υπέρ πίστεως και πατρίδος αγώνα των 900 ψυχών ευκλεώς αγωνισαμένων και ενδόξως πεσόντων που ψάλλει ο υμνωδός της εκκλησίας για να τιμήσουμε τη μνήμη τους και τη θυσία τους αναστοχαζόμενοι το μέγεθος αυτής ανάτους αιώνες. Η θυσία αυτή υμνήθηκε από τους λυρικούς ποιητές της ελέυθερης Ελλάδος και της Ευρώπης και έθεσε το θεμέλιο λίθο για την Ένωση της Κρήτης με τη μητέρα Ελλάδα. Περιποιεί μεγάλη τιμή για μένα να μιλήσω ενώπιόν σας τη μέρα αυτή εγώ ο έσχατος για τους ήρωες και αθάνατους μαχητές της ελευθερίας και της πίστης εν τη γη και τω ουρανώ.
Η επανάσταση του 1866-69 ήταν προιόν της τουρκικής αυθαιρεσίας και δη της μη τήρησης των όσων περιλαβάνονταν στο Τανζιμάτ, τις οθωμανικές μεταρρυθμίσεις του 1856 που πρόβλεπαν την βελτίωση των μη μουσουλμανικών πληθυσμών της αυτοκρατορίας σε μια προσπάθεια να μην δοθεί στο μέλλον αφορμή για ένα νέο ρωσοτουρκικό πόλεμο, όπως εκείνο του Κριμαϊκού που τελείωσε το 1856. Οι Μεγάλες Δυνάμεις δεν ήθελαν επουδενί την ένωση της Κρήτης με την Ελλάδα και δεν ήθελαν επαναστατικές κινήσεις. Όμως τις προκάλεσε η ίδια η Οθωμανική αυτοκρατορία σε συνδυασμό με τον ασίγαστο πόθο των Κρητών για ελευθερία και ένωση με την Ελλάδα.
Το σύνθημα της επανάστασης του 1866 ήταν Ένωσις ή θάνατος και αυτό το τήρησαν με ευλάβεια και καρτερικότητα οι αγωνιστές του Αρκαδιού. Αντιμετώπισαν 15000 Τούρκους τακτικούς στρατιώτες χωρίς τους ατάκτους 900 ψυχές εκ των οποίων περίπου 300 οπλοφόροι. Η ανισότητα στο ζενίθ ένας προς πενήντα. Το Αρκάδι ως επαναστατικό κέντρο ήταν γνωστό στους Τούρκους οι οποίοι προχωρούσαν από τα Χανιά στο Ρέθυμνο με επικεφαλής τον παλιό γνώριμο των Κρητικών πασά Μουσταφά, τον Γκιριτλή, δηλαδή τον Κρητικό νικώντας τους επαναστάτες και ερημώνοντας τα χωριά. Ο Ηγούμενος Γαβριήλ ως κεφαλή των αγωνιστών είχε το θάρρος να αντιταχτεί στο κάλεσμα του πασά για παράδοση και οχύρωσε τη Μονή για πολιορκία στηριζόμενος στους δυαντούς τοίχους του περιβόλου της, στην ανδρεία των μαχητών του και στα αποθέματα σε πυρομαχικά και τρόφιμα. Παράλληλα ζητούσε και τη βοήθεια του Π.Κορωναίου που ήταν στο Αμάρι ώστε να εγκλωβιστεί ο Μουσταφάς μεταξύ δύο πυρών. Όμως εκείνος υπολόγισε το σχέδιο του Γαβριήλ και χώρισε το στρατό του σε τρία μέρη και βάδισε από τρεις μεριές εναντίον της Μονής. Ο βαρύς χειμώνας του 1866 απέκλεισε οποιαδήποτε βοήθεια από τον Κορωναίο καθώς και από το Μυλοπόταμο με αποτέλεσμα η Μονή να είναι μόνη στις 6 Νοεμβρίου.
Εφόσον και οι τελευταίες προτάσεις του Μουσταφά απορρίφτηκαν άρχισε η πολιορκία και οι επιθέσεις που αποκρούονταν με επιτυχία την πρώτη μέρα. Τη δεύτερη 7 Νοεμρίου τα πράγματα δυσκόλεψαν ,όταν έφεραν ένα μεγάλο παλιό κανόνι την μπομπάρδα που έβαλε κατά των τειχών και της πόρτας της Μονής. Ήταν θέμα χρόνου η είσοδος του εχθρού. Στο σύντομο συμβούλιο στο μοναστήρι ο Γούμενος ζήτησε από το Γιαμπουδάκη να θέσει πυρ στη μπαρουταποθήκη αν οι Τούρκοι εισβάλλουν, ζήτησε την ελεύθερη άποψη όλων που διατράνωσαν την απόφασή τους διά ου Ι.Δημακόπολου να πολεμήσουν μέχρι τέλους και κάλεσε τους πολιορκούμενους να μεταλάβουν των αχράντων μυστηρίων. Έτσι ξημέρωσε η 8η Νοεμβρίου 1866.
Ο Ηγούμενος και οι πολιορκούμενοι ανθίστανται γενναία. Ο Γαβριήλ πολεμά πάνω από το κελί του έως ότου μια σφαίρα τον σκοτώνει. Η πόρτα η Χανιώτικη διαλύεται από τις οβίδες της μπουμπάρδας και οι Τούρκοι προσπαθούν να πλησιάσουν και να εισβάλουν στη μονή φονευόμενοι από τους υπερασπιστές. Όμως τελικά κάποιοι προσπαθούν και εισβάλλουν μέσα , βρίσκονται όμως αντιμέτωποι με την «κούλα» το τεράστιο γιαταγάνι του Κούβου και πέφτουν νεκροί. Το πλήθος όμως των Τούρκων είναι ατελείωτο και ο αριθμός των μαχητών της Μονής ολίγος. Και οι γυναίκες βοηθούν όπως μπορούν με ηγέτιδα τη Δασκαλοχαρίκλεια. Ο γιός της μάχεται και η μάνα δεν ξέρει τι να πρωτοσκεφτεί.
Όσο πληθαίνουν οι Τούρκοι στην αυλή , τόσο το μοναστήρι πατιέται περισσότερο και η στιγμή της ολοκαύτωσης πλησιάζει αμείλικτη σύμφωνα με όσα συμφωνήθηκαν στο συμβούλιο. Οι Ανωγειανοί μαχητές με επικεφαλής τον νέο Εμμ. Σκουλά προσπαθούν ηρωική έξοδο από την ανατολική πόρτα, δίπλα στην μπαρουταποθήκη. Όμως αποτυγχάνουν και ο ηρωικός νέος φονεύεται και πολλοί εξ αυτών. Οι μάχες απλώνονται σε όλο το μοναστήρι από κελί σε κελί από κάθε γωνιά και κρυψώνα. Οι καταφυγόντες μοναχοί και αγωνιστές με κάποια γυναικόπαιδα στην τραπεζαρία, πολεμούν μέχρις ότου σώθηκαν τα φυσέκια τους και παραδίδονται εμπιστευόμενοι τους Τούρκους φευ οι οποίοι τους σφάζουν όλους πάνω στα τραπέζια σαν αρνιά.
Ο Γιαμπουδάκης βλέποντας την σφαγή καλεί όλους να μαζευτούν στην μπαρουταποθήκη όπου ήδη είχαν καταφύγει πολλά γυναικόπαιδα και όταν μαζεύτηκαν οι Τούρκοι απ’έξω έβαλε φωτιά με την μπιστόλα παίρνοντας μαζί του πολλούς εξ αυτών. Με την ανατίναξη της Μονής τελειώνει η μάχη του Αρκαδίου. Από στρατιωτικής πλευράς θα πει κανείς ότι οι επαναστάτες νικήθηκαν κι έτσι είναι. Από ηθικής πλευράς όμως οι ηττημένοι υψώνονται στο βάθρο των ηρώων και των μαρτύρων, νικήθηκαν τα σώματά τους όχι η ψυχή και φρόνημά τους. Ολίγοι εκράτησαν πολλούς και νίκησαν διά της θυσίας τους, του ολοκαυτώματος. Η Κρήτη δεν ήταν πια ίδια με πριν . Η θυσία ακούστηκε σε ολο τον κόσμο ως την Αμερική. Χιλιάδες εθελοντές έσπευσαν να πολεμήσουν και το Κρητικό ζήτημα τέθηκε ξανά στις αυλές των βασιλέων της Ευρώπης με πιο θετική ματιά και ελπίδα. Ο Ουγκώ τραγούδησε τη θυσία, οι ευρωπαϊκές εφημερίδες μίλησαν για τους νέους Λεωνίδες . Το Κούγκι και το Μεσολόγγι έδωσαν τη σκυτάλη στο Αρκάδι. Ο θεμέλιος λίθος της ελευθερίας της Κρήτης τέθηκε στο Αρκάδι το 1866 και εκείνη ήλθε μετά από 30 χρόνια αργότερα με την Αυτονομία στα 1898 και την Ένωση το 1913. Οι ήρωες του Αρκαδιού ήταν η λιδία λίθος γι’ αυτό και το αίμα τους δεν πήγε χαμένο. Ας είναι αιωνία η μνήμη τους!
Παναγιώτης Μιχ. Παρασκευάς
Δεν υπάρχουν σχόλια
Δημοσίευση σχολίου
Σημείωση: Μόνο ένα μέλος αυτού του ιστολογίου μπορεί να αναρτήσει σχόλιο.