4:16:00 π.μ.
ΤΟ ΟΛΟΚΑΥΤΩΜΑ ΤΟΥ ΑΡΚΑΔΙΟΥ
Σφαγή μεγάλη αρχινά,
περίσσιο φωνοκλήσι.
Ετούτ’ η ώρα θ’ακουστεί
σ’ανατολή και δύση.
Και μέσα στον αναβρασμό,
που ο χάρος εβρουχάτο,
βροντή, σεισμός εγίνηκε
κι ο κόσμος άνω κάτω.
Φωτιά, καπνός και κτήρια,
κορμιά κομματιασμένα,
άντρες και γυναικόπαιδα
στ’ανέφαλ’ανεβαίνα.
Τρόχαλος έγινε η μονή
κι εσείστ’ ο Ψηλορείτης
κι αντιλαλούνε τα βουνά
κι απ’ άκρ’ ως ακρ’ η Κρήτη.
Μια σελίδα της ιστορίας γεμάτη αίμα, ηρωϊσμούς και πνευματική προσφορά!
Είκοσι χιλιόμετρα από το Ρέθυμνο, είναι κτισμένο στην μέση ενός άγριου κι ανώμαλου οροπεδίου, στην δυτική πλευρά του Ψηλορείτη, το μοναστήρι τ’ Αρκαδιού. Δεν είναι βέβαιο πότε κτίσθηκε! Άλλοι λένε πως το έκτισε ο βασιλιάς Αρκάδας κι άλλοι ότι κτίσθηκε τον 12ο αιώνα.
Το μοναστήρι την εποχή εκείνη περιστοιχιζόταν από ένα τείχος αρκετά ισχυρί με δύο πύλες! Την Ηρακλειώτικη, γιατί από εκεί πήγαιναν στο Ηράκλειο και την Χανιώτικη, που πήγαιναν προς τα Χανιά! Λεγόταν επί Τουρκοκρατίας Τσανλή Μοναστήρι (κωδωνοφόρο), γιατί ένας ιεροδιάκονος είχε καταφέρει τον Κιοπρουλού Βεζύρη, όχι μόνον να μη πειράξουν το μοναστήρι, αλλά να κτυπούν κι οι καμπάνες του ανενόχλητα, πράγμα που απαγορευόταν τότε.
Εκεί σ’ αυτό το μοναστήρι είχαν την βάση τους οι επαναστάτες, οι οποίοι διήυθυναν τις διάφορες επαρχίες, που είχαν επαναστατήσει ενάντια στον Τούρκο. Εκεί κατέληξε με οπλαρχηγούς κι εθελοντές ο επι κεφαλής του Ελληνικού εκστρατευτικού σώματος Πάνος Κορωναίος. Γι’ αυτό ο Ισμαήλ πασάς έστειλε μήνυμα στον ηγούμενο Γαβριήλ, να διώξει όλο τους γκιαούρηδες, αλλιώς θα τίναζε το μοναστήρι στον αέρα! Ο Κορωναίος θέλησε να φύγει μα ο ηγούμενος Γαβριήλ, σαν γνήσιος Έλληνας και Κρητικός, αγρίεψε και του είπε : “Κιοτήδες είμαστε μωρέ;”
Στο μοναστήρι υπήρχαν τότε 241 πολεμιστές, 45 καλόγεροι και 657 γυναικόπαιδα! Μη παίρνοντας απάντηση ο Ισμαήλ πασάς έστειλε 12.000 στρατό (άλλοι λένε 22.000), να πολιορκήσει την μονή. Ο ηγούμενος Γαβριήλ πριν αρχίσει η μάχη έστειλε τρεις άνδρες από το μοναστήρι να πάνε στις επαρχίες για να ζητήσουν ενισχύσεις και να τους ενημερώσουν για την απόφασή τους να πεθάνουν στην μάχη! Στο μοναστήρι 938 ψυχές περίμεναν αποφασιμένες να θυσιασθούν για να γίνει η θυσία τους η σπίθα του ξεσηκωμού για την μεγαλόνησο! Έξω από τον περίβολο, ο στάβλος του μοναστηριού, γέμισε μανιασμένους Τούρκους, που με υψωμένο γιαταγάνι ετοιμαζόταν να τιμωρήσουν τους εχθρούς του Αλλάχ, ενώ απ’ όλες τις μεριές σφυροκοπιόταν η μονή. Οι εγκλωβισμένοι επαναστάτες έπεφταν ο ένας μετά τον άλλον κι ο Γαβριήλ κατάλαβε πως πλησίαζε η ώρα της μεγάλης θυσίας!
Στους δύο υπονόμους του μοναστηριού είχε αποθηκεύσει μπαρούτι! Έδωσε εντολή και υποχώρησαν όλοι στα τελευταία κελιά, προσπαθώντας να παρασύρουν όσο το δυνατόν περισσότερους Τούρκους μπορούσαν! Εκείνος πήρε τον δαυλό και κατέβηκε στον πρώτο υπόνομο. Το μπαρούτι είχε βραχεί και δεν έπαιρνε φωτιά! Τον αντιλήφθηκαν οι Τούρκοι κι όρμησαν κατά πάνω του. Με την διμούτσουνη κουμπούρα του, που την χειριζόταν καλύτερα από το λιβανιστήρι, άρχισε να πυροβολεί, για να μην πιαστεί αιχμάλωτος. Παρ’ όλα αυτά οι Τούρκοι τον πρόσβαλαν πεθαμένο και του έκοψαν το κεφάλι.
Ο πολεμιστής Γιαμπουδάκης, σαν είδε να πλησιάζουν οι Τούρκοι και στην δική του μεριά, πήρε κι αυτός την δική του απόφαση! Σκλάβοι μωρέ κι ατιμασμένοι ή θάνατος; Θάνατος!!! Φώναξαν όλοι με φωνή ΦΩΤΙΑ!!!! Ο Γιαμπουδάκης με τα γυναικόπαιδα γύρω του κι εκατοντάδες Τούρκους πάνω από τα κεφάλια τους, πυροβόλησε τις βαρέλες με το μπαρούτι! Η ανατολική πλευρά του μοναστηριού τινάχθηκε στον αέρα!
Χιλιάδες μίλια μακριά άκουσαν και κατάλαβαν! Από τα ερείπια σώθηκαν 120 άτομα, που έμοιαζαν με φιγούρες της κολάσεως! Ήταν γυναίκες, παιδιά, καλόγεροι κι επτά στρατιώτες του Κορωναίου. Κάποιος Δημακόπουλος ανέλαβε την ευθύνη σαν φρούραρχος που είχε ορισθεί. Αυτόν και τους συντρόφους του τους εκτέλεσαν αμέσως στο χωριό Μέση. Τους άλλους τους παρέδωσαν στους Τουρκοκρητικούς να τους μεταφέρουν στο Ρέθυμνο, αλλά καθ’ οδόν τους κατέσφαξαν κι αυτούς!
Κάθε Νοέμβριο το Αρκάδι γιορτάζει την θλιβερή ηρωϊκή του επέτειο, υπενθυμίζοντας στους Κρητικούς τις υποχρεώσεις, που η βαριά κληρονομιά του Αρκαδιού τους έχει αφήσει!!!!!
Απόσπασμα από το βιβλίο επιστολές στην Τανσού της Αικατερίνης Μαυρίδου – Λιβάνη.
περίσσιο φωνοκλήσι.
Ετούτ’ η ώρα θ’ακουστεί
σ’ανατολή και δύση.
Και μέσα στον αναβρασμό,
που ο χάρος εβρουχάτο,
βροντή, σεισμός εγίνηκε
κι ο κόσμος άνω κάτω.
Φωτιά, καπνός και κτήρια,
κορμιά κομματιασμένα,
άντρες και γυναικόπαιδα
στ’ανέφαλ’ανεβαίνα.
Τρόχαλος έγινε η μονή
κι εσείστ’ ο Ψηλορείτης
κι αντιλαλούνε τα βουνά
κι απ’ άκρ’ ως ακρ’ η Κρήτη.
Μια σελίδα της ιστορίας γεμάτη αίμα, ηρωϊσμούς και πνευματική προσφορά!
Είκοσι χιλιόμετρα από το Ρέθυμνο, είναι κτισμένο στην μέση ενός άγριου κι ανώμαλου οροπεδίου, στην δυτική πλευρά του Ψηλορείτη, το μοναστήρι τ’ Αρκαδιού. Δεν είναι βέβαιο πότε κτίσθηκε! Άλλοι λένε πως το έκτισε ο βασιλιάς Αρκάδας κι άλλοι ότι κτίσθηκε τον 12ο αιώνα.
Το μοναστήρι την εποχή εκείνη περιστοιχιζόταν από ένα τείχος αρκετά ισχυρί με δύο πύλες! Την Ηρακλειώτικη, γιατί από εκεί πήγαιναν στο Ηράκλειο και την Χανιώτικη, που πήγαιναν προς τα Χανιά! Λεγόταν επί Τουρκοκρατίας Τσανλή Μοναστήρι (κωδωνοφόρο), γιατί ένας ιεροδιάκονος είχε καταφέρει τον Κιοπρουλού Βεζύρη, όχι μόνον να μη πειράξουν το μοναστήρι, αλλά να κτυπούν κι οι καμπάνες του ανενόχλητα, πράγμα που απαγορευόταν τότε.
Εκεί σ’ αυτό το μοναστήρι είχαν την βάση τους οι επαναστάτες, οι οποίοι διήυθυναν τις διάφορες επαρχίες, που είχαν επαναστατήσει ενάντια στον Τούρκο. Εκεί κατέληξε με οπλαρχηγούς κι εθελοντές ο επι κεφαλής του Ελληνικού εκστρατευτικού σώματος Πάνος Κορωναίος. Γι’ αυτό ο Ισμαήλ πασάς έστειλε μήνυμα στον ηγούμενο Γαβριήλ, να διώξει όλο τους γκιαούρηδες, αλλιώς θα τίναζε το μοναστήρι στον αέρα! Ο Κορωναίος θέλησε να φύγει μα ο ηγούμενος Γαβριήλ, σαν γνήσιος Έλληνας και Κρητικός, αγρίεψε και του είπε : “Κιοτήδες είμαστε μωρέ;”
Στο μοναστήρι υπήρχαν τότε 241 πολεμιστές, 45 καλόγεροι και 657 γυναικόπαιδα! Μη παίρνοντας απάντηση ο Ισμαήλ πασάς έστειλε 12.000 στρατό (άλλοι λένε 22.000), να πολιορκήσει την μονή. Ο ηγούμενος Γαβριήλ πριν αρχίσει η μάχη έστειλε τρεις άνδρες από το μοναστήρι να πάνε στις επαρχίες για να ζητήσουν ενισχύσεις και να τους ενημερώσουν για την απόφασή τους να πεθάνουν στην μάχη! Στο μοναστήρι 938 ψυχές περίμεναν αποφασιμένες να θυσιασθούν για να γίνει η θυσία τους η σπίθα του ξεσηκωμού για την μεγαλόνησο! Έξω από τον περίβολο, ο στάβλος του μοναστηριού, γέμισε μανιασμένους Τούρκους, που με υψωμένο γιαταγάνι ετοιμαζόταν να τιμωρήσουν τους εχθρούς του Αλλάχ, ενώ απ’ όλες τις μεριές σφυροκοπιόταν η μονή. Οι εγκλωβισμένοι επαναστάτες έπεφταν ο ένας μετά τον άλλον κι ο Γαβριήλ κατάλαβε πως πλησίαζε η ώρα της μεγάλης θυσίας!
Στους δύο υπονόμους του μοναστηριού είχε αποθηκεύσει μπαρούτι! Έδωσε εντολή και υποχώρησαν όλοι στα τελευταία κελιά, προσπαθώντας να παρασύρουν όσο το δυνατόν περισσότερους Τούρκους μπορούσαν! Εκείνος πήρε τον δαυλό και κατέβηκε στον πρώτο υπόνομο. Το μπαρούτι είχε βραχεί και δεν έπαιρνε φωτιά! Τον αντιλήφθηκαν οι Τούρκοι κι όρμησαν κατά πάνω του. Με την διμούτσουνη κουμπούρα του, που την χειριζόταν καλύτερα από το λιβανιστήρι, άρχισε να πυροβολεί, για να μην πιαστεί αιχμάλωτος. Παρ’ όλα αυτά οι Τούρκοι τον πρόσβαλαν πεθαμένο και του έκοψαν το κεφάλι.
Ο πολεμιστής Γιαμπουδάκης, σαν είδε να πλησιάζουν οι Τούρκοι και στην δική του μεριά, πήρε κι αυτός την δική του απόφαση! Σκλάβοι μωρέ κι ατιμασμένοι ή θάνατος; Θάνατος!!! Φώναξαν όλοι με φωνή ΦΩΤΙΑ!!!! Ο Γιαμπουδάκης με τα γυναικόπαιδα γύρω του κι εκατοντάδες Τούρκους πάνω από τα κεφάλια τους, πυροβόλησε τις βαρέλες με το μπαρούτι! Η ανατολική πλευρά του μοναστηριού τινάχθηκε στον αέρα!
Χιλιάδες μίλια μακριά άκουσαν και κατάλαβαν! Από τα ερείπια σώθηκαν 120 άτομα, που έμοιαζαν με φιγούρες της κολάσεως! Ήταν γυναίκες, παιδιά, καλόγεροι κι επτά στρατιώτες του Κορωναίου. Κάποιος Δημακόπουλος ανέλαβε την ευθύνη σαν φρούραρχος που είχε ορισθεί. Αυτόν και τους συντρόφους του τους εκτέλεσαν αμέσως στο χωριό Μέση. Τους άλλους τους παρέδωσαν στους Τουρκοκρητικούς να τους μεταφέρουν στο Ρέθυμνο, αλλά καθ’ οδόν τους κατέσφαξαν κι αυτούς!
Κάθε Νοέμβριο το Αρκάδι γιορτάζει την θλιβερή ηρωϊκή του επέτειο, υπενθυμίζοντας στους Κρητικούς τις υποχρεώσεις, που η βαριά κληρονομιά του Αρκαδιού τους έχει αφήσει!!!!!
Απόσπασμα από το βιβλίο επιστολές στην Τανσού της Αικατερίνης Μαυρίδου – Λιβάνη.
